|
|
منير دو دستي كوبيد توي سر خودش. مادر دويد. منير جيغ كشيد :«يا منو مي ديد به مرتضي يا انقد خودمو مي زنم تا بميرم». مادر هر دو دستش را محكم كشيد. گفت :«ديوونه». منير گفت:«خودتي» و دستش را چنگ زد و فرار كرد. داد زدم :«داره مي ره بيرون». مادر به سينهاش مشت كوبيد و نفرين كرد. گفت :«د برو دنبالش ديگه». پابرهنه دويدم توي حياط. نديدمش. داد زدم :« منير خله؟». جواب نداد. مادر با اخم نگاهم كرد. گفت :«خجالت بكش به خاله ات مي گي خل؟» گفتم:« من كي گفتم خل؟ گفتم خاله» و بلندتر داد زدم :«منير خاله؟ تلفن! عمو مرتضي ...» هنوز جمله ام را تمام نكرده بودم كه مادر جيغ کشيد :«از پشت بوم بيا پايين منير جان». منير داد زد :«يا به مرتضی می گيد بياد منو ببره يا خودمو می اندازم پايين» و يک پايش را از پشت بام آويزان کرد.
آقاجان گفت :«هرجا رو بگي گشتيم خان جان. هرجا بگي رفتيم. اثري از آثارش نيست». خان جان محكم زد روي پاش و گريه كرد:« ديدي زنيكه پتياره آخرش كار خودش رو كرد؟ ديدي آخرش همون شد كه من گفتم؟ ديدي چه طور تو روي من وايستاد؟» و بلندتر گريه كرد. مادر كنارش نشست و دست گذاشت به شانهاش.
- حالا كه چيزي نشده خان جان. اصلا از كجا معلوم كه رفته باشن؟ ها؟
و به آقاجان نگاه كرد. آقاجان سبيلهاي بلندش را جويد و چيزي نگفت. مادر گفت :«منير که رفته دم خونه ديده هيچ کی نيست. همسايه ها گفتن از اونجا رفته». به منير كه بغ كرده خوابيده بود نگاه كرد. گفت :«حالا اينو چيكارش كنيم؟ كي جواب اينو مي ده؟». آقاجان اخم كرد. صورت پرچروكش بيشتر چروك خورد. گفت :«حالا چه وقت اين حرفاست؟» و كتش را كه يكبري شده بود روي شانه اش كشيد و از اتاق بيرون رفت. دويدم دنبالش. گفتم :«آقاجان؟» آقاجان به سرم دست كشيد. گفت :«مرده و قولش». گفتم :«يعنی ديگه بر نمی گردن؟». آهی کشيد و گفت :«با خداست».
منير گفت :«چايي مي خوري برات بيارم؟». مرتضي خنديد و دندانهاي سپيدش را نشان داد. گفت:« حالا نه». گفت :« اين تمرين رو حل كن آفرين دختر خوب» و به من نگاه كرد. خنديدم و انگشتم را به كله ام كوبيدم. نخنديد. گفت :« يه سيگار براي عمو مي گيري؟». اسكناس را دراز كرد طرفم. منير از دستش چنگ زد.
- مگه من مردم؟ بده خودم برات مي گيرم.
مرتضي دست منير را گرفت. مشتش را باز كرد و اسكناس را برداشت.
- تو بشين تمرينت رو حل كن.
منير بغ كرد. لبهاش را طوري ورچيد كه مو به تنم سيخ شد. منتظر بودم بزند زير گريه يا بپرد سمت مرتضي كه مداد و دفتر را با پايش كناري پرت كرد و رفت گوشه اتاق. مرتضي خنديد:«قهر كردي منير خانوم؟». منير بغض كرد و صداش بلند شد :«الهي بميري كه دوستم نداري». پق زدم زير خنده كه مثل اجل معلق پريد سمتم.
- عنتر بوزينه. به من مي خندي؟ جفت چشماتو از كاسه در مي آرم.
دويدم توي حياط و داد زدم :« منير خله».
خان جان گفت :«مي ري در خونه رو مي زني. همونايي رو كه بت گفتم بش مي گي. بي كم و كاست. فهميدي؟» و پا تند كرد. دويدم دنبالش. گفتم :« چرا خودتون نمي ريد خان جان؟». براق شد طرفم. گفت :«همين كه من مي گم». قلوه سنگي را از سر راهم شوت كردم كه خورد به ديوار و برگشت. گفت :«همون در سبزه آخر كوچه اس. پلاكش هم بيسته. خوب نگاه كن يه بار اشتباه نيومده باشيم». پا به پا كردم و گفتم :«آخه خان جان خودتون كه اومديد خب...» يقه لباسم را گرفت و كشاند سمت خودش. گفت:« تو هم لنگهي عموت. نشد يه كار بت بگيم هي درست و راستي نكني. بت گفتم برو». و دست گذاشت به قلبش كه يعني حالش شده است. مي دانستم هيچ چيزي اش نيست اما دلم سوخت. راه افتادم كه داد زد :«يادت نره بت چي گفتم. مو به مو واسش بگو. بگو گورشو از اين محل گم كنه». زنگ را كه زدم برگشتم و به خان جان نگاه كردم كه خودش را پشت تير سيماني قايم كرده بود. دستش را از زير چادر تكان داد كه نفهميدم يعني چه. لنگه كوچك در باز شد. دختر بچه اي با چشمهاي درشت سياه نگاهم كرد. جيغ زد:«با كي كار داريد؟» و تند تند نفس كشيد. به روبانهاي رنگارنگ روي سرش نگاه كردم. چقدر كيف داشت اگر مي توانستم بكنمشان و در بروم. گفتم :«مامانت خونه اس؟». همانطور كه لاي در ايستاده بود سرش را برگرداند و چنان جيغي كشيد كه تا ده خانه آنطرفتر هم شنيده شد.
- ماااااااااماااااااااني. دم در كارت دارن.
گفت :«نياي تو ها. همينجا وايسا تا مامانم بياد». خنده ام گرفت. گفتم :«باشه». اول شكمش را كه نسبت به جثهي كوچكش بزرگ بود از لاي در تو برد بعد چرخيد و اردك وار دويد توي حياط. سرم را آهسته از لاي در تو بردم. زن داشت چادرش را در هوا مي تكاند. قد بلند بود و گيسهاي بلند و سياهش دورش ريخته بود. به سرعت سرم را بيرون بردم. تنم داغ شده بود. چرخيدم به خان جان نگاه كنم كه بالاي سرم ايستاد. گفت :«با من كار داشتي پسرم؟». صداش قشنگ بود. به خصوص وقت گفتن «پسرم». من من كردم و به سمت تير چراغ برق چرخيدم. او هم با من چرخيد. خان جان نبود. گفت :«كسي تو رو فرستاده نه؟». سر تكان دادم. دلم مي خواست گريه كنم. لبخند زد. گفت :«بيا تو». گفتم :«خيلي ممنون بايد برم. خان جانم منتظرمه. فقط... فقط من بايد يه چيزي...» خنديد:« مي دونم چه پيغامي برام آوردي». نفس عميقي كشيدم. گفتم :« پس اگه خودتون مي دونيد...پس... من ديگه مي رم». دخترك از پشت چادر مادرش جلو آمد و شكلاتي به سمتم گرفت. گفت :«اين مال تو». گرفتم و تا خانه بي وقفه دويدم.
مادر استكان چاي را جلوي آقاجان گذاشت. گفت :« خدا رحمتش كنه بنده خدا رو ولي اتفاقيه كه پيش اومده. غصه خوردن فايده نداره آقا. بايد به فكر زن و بچه اش باشي. خدا بهشون صبر بده. راستي آقا من زنش رو مي شناسم؟ » آقاجان با چشمهاي پف كرده و قرمز به مادر نگاه كرد كه اشكهايش را با گوشه چارقد پاك كرد. با صدايي گرفته گفت :«فكر نكنم». گفت :« من بش قول دادم از زن و بچه اش مراقبت كنم. هرچي باشه كارگر كارگاه من بود. تو بغل من مرد» و صدايش گرفت. خان جان عصايش را كنار گذاشت. استكان چاي را از دست مادر گرفت. گفت :« اينهمه ماشاا... آدم تو دم و دستگاهت داري. بفرست ردشون خب». مادر داد زد:«منير؟ كجايي ورپريده؟». خان جان سر تكان داد و آه كشيد.
- منيرم شده يه غصه برا تو. تا كي مي خواي تر و خشكش كني؟ بالاخره كه چي؟
مادر روي فرش نشست و با خستگي گفت :«چيكارش كنم خان جان؟ آبجيمه. نمي تونم بفرستمش آسايشگاه كه. دلم نمي آد. خودم مراقبش باشم خيالم راحت تره». آقاجان كتش را از جا لباسي برداشت. تسبيح كوچكش را بيرون كشيد. گفت :«خودم بايد برم رد كار زن و بچه اش. بعيد نيست برادراش دندون برا همون سي شي صنارش تيز كرده باشن». مادر گفت :«طفلك زنش». خان جان ابرو در هم كشيد.
- كاش نمي ذاشتي جسد شوهره رو ببينه.
آقاجان بين دو لنگهي در ايستاد. نفس بلندي كشيد و كفشهاي پاشنه خوابش را پا كرد. گفت:«يه خونه نقلي براشون اجاره مي كنم. دخترش پنج سالشه ماشاا... سر بگردوني وقت شوهرشه». انگار با خودش حرف مي زد. مادر دويد طرفش. گفت :«حالت خوبه آقا؟ صورتت خيس عرقه. سرخ شدي. نكنه خداي نكرده باز قلبت...؟». آقاجان دستي به صورتش كشيد. لبخند زد :«نه. چيزيم نيست». مادر دنبالش راه افتاد. گفت :«بدو يه ليوان آب سرد برا آقات بيار». دويدم سمت آشپزخانه. آقاجان آب را يك جرعه سر كشيد و نوك سبيلهاش را پاك كرد. مادر گفت :«مي خواي امروز نرو كارگاه. خاكشير يخمال برات درست مي كنم. يه كم استراحت كن. گرما زده شدي گمونم» كه آقاجان سرتكان داد:«نه. بايد برم. مال يتيمه. امروز فردا نشه بهتره». آقاجان كه رفت مادر بغض كرد:«خدا از بزرگي كمت نكنه آقا كه فكر مردمي». خان جان خنديد:« پسر حاج نصرالله است ديگه».
منير داد زد :«اوهوي زنيكه دزد، بيا بيرون ببينم. فكر كردي شهر هرته نامزد مردمو قر مي زني» و با دو دوست محكم به در كوچك سبز كوبيد. بازويش را گرفتم.
- منير خاله، تو رو سر جدت اينجا آبروريزي راه ننداز. مي آن مي زننمون ها. اصلا تو چه جوري اينجا رو پيدا كردي؟
محكم روي دستم زد.
- فك كردي مثه تو خنگم؟ تعقيبت كردم. چي خيال كردي؟ همه تون دستتون تو يه كاسه اس. برا من فيلم بازي مي كنين. هم تو هم اون خان جان خدانشناست هم اون آبجي حسودم.
زن همسايه بغلی از بالکن داد زد :«چه خبرتونه؟ صداتونو انداختين سرتون لنگ ظهری؟». مردی از اتاق جوابش را داد :« بگو گورشون رو گم کنن. نمی ذارن ظهری کپهء مرگمونو بذاريم ها». دست منير را کشيدم. التماس کردم :«خاله منير جان، بيا بريم. اصلا خودم می برمت پيش عمو مرتضي». دستش را از دستم بيرون کشيد و محکمتر در خانه را زد.
- اوهوی! زنيکهء ترسو...
زنی که از خانه کناری بيرون آمده بود گفت:« از اينجا رفتن. می بينی که». گفت :«زن بد بوده؟ چی کار کرده مگه؟». منير چادرش را دو دستی زير بغل زد و درست کنار زن ايستاد. زن يک قدم عقب رفت و به من نگاه کرد. گفت :«دزده. دزد ديدی تا حالا؟ نامزد منو دزديده با خودش برده». زنی که توی بالکن ايستاده بود داد کشيد:«خب لابد خودت عرضه نداشتی نگهش داري». منير دستش را به سمتش تکان داد:«تو خفه». به زن نگاه کردم که به سرعت به اتاق برگشت. دويدم. گفتم :«خاله منير جان مادرت، الان مرده می آد پايين. اصلا بيا خودم می برمت دم خونه عمو مرتضي». چپ چپ نگاهم کرد. گفت :«راس می گی؟». التماس کردم :«به جون خاله راس می گم». دستش را کشيدم و با خودم بردم. صدای زن را از دور شنيدم که گفت :«ولش کن آقا عزت، دختره خل و چل بود».
آقاجان گفت :«زود مي ري عمو مرتضي رو صدا مي كني. بش مي گي آب دستشه بذاره زمين بياد. اگه گفت كلاس دارم و دانشجوها منتظرن و از اين حرفا بش بگو فوري فوتيه. زود برو بابا». صورتش سرخ شده بود. تند تند حرف مي زد. گفتم :«چشم آقاجان الان مي رم». آقاجان جواب نداد. آه كشيد و زير لب گفت :«يا فاطمه زهرا ... به حق اين شب عزيز...». از كارگاه تا ميدان دانشگاه را به سرعت ركاب زدم. براي بار چندم پرسيد:«داداش نگفت چي كارم داره؟». گفتم :«نه به خدا عمو». صورتش درهم رفت. دستي به ريشش كشيد و لب گزيد. گفت :«خان جان چه طوره؟ هنوز از دست من عصبانيه؟». سر تكان دادم و تا كارگاه حرفي نزدم.
زن اسدالله داد زد :«اوووي پسر... بدو به اسدالله بگو ديگا رو بار بذاره». خواستم بگم من اسم دارم. نگفتم. دويدم توي حياط. خان جان با لباس مشكي عصا به دست اين طرف آنطرف مي رفت. گفت :« الهي قربون قدت شم مادر. برو بپرس چرا اين سخنرانه نيومده هنوز؟». گفتم :«از كي بپرسم خان جان؟». خان جان نشنيد. رفت. منير گفت :«از سر قبر من» و زبانش را در آورد. به اسدالله گفت :«مي دي منم هم بزنم؟ مي گن حاجت روا مي شم؟ اخه نامزدم ولم كرده رفته پي يكي ديگه» وچادرش را باز و بسته كرد. اسدالله خنده اي كرد.
- رو چشم منير خانوم. رو چشَم. اصلا شما امر كنين. حالا چه حاجتي داري؟
منير چشمهاش را چپ كرد يعني كه فكر مي كند. گفت :«الهي مرتضي سنگ شي كه منو ول كردي رفتي دنبال اون پتياره. الهي خير از جووني ات نبيني...».
منير ملاقه را گرفت. گفتم :«اون آشه كه هم مي زنن نه قيمه منير خله». داد زد :«الهي لال بميري». خنديدم :« به حرف گربه سياه بارون نمي آد» و دويدم. خان جان روي پله ها نشسته بود و دستش را روي قلبش گذاشته بود. كنارش نشستم. هن هن كنان گفت :«آقاجانت هنوز برنگشته؟». سر تكان دادم. گفت :«کجا رفته؟ تو چرا باش نموندي؟ چرا زود اومدي؟ از مرتضي خبري نشد؟» مي دانستم كجا رفته اما نگفتم. صداي نوحه توي حياط پيچيد. خان جان بغض كرد.
- الهي قربون غريبيت برم بي بي. حالا مي فهمم چي كشيدي. حالا مي فهمم. شب شهادتته نمي خوام نفرين كنم ولي نبينم اون روزو كه اين زنيكهي بيوه رو ورداره بياره تو خونهي من.
خواستم بگويم آن زن خيلي هم زن خوبي است. نگفتم. حواسم بود كه نبايد چيزي بگويم. لبهايم را روي هم فشردم و بلند شدم. خان جان اشكهاش را با پر چادر پاك كرد. گفت :«همه تون سر و ته يه كرباسيد. تو هم يكي لنگه عموت. ببينم تو چه گلي به سر مادرت مي زني». داد زد:«آي منير ذليل مرده، انقد هم نزن اون قيمه رو آشش كردي».
خان جان گفت :«آخرش مرتضي رو فرستادي دنبال كاراي اون خدا بيامرز؟ بچه ام بعد از عمري تازه از فرنگ برگشته نذاشتي يه كم استراحت كنه». مادر سفره را پهن كرد. گفت :« وا! حرفها مي زنيد خان جان. ماشاا... از فرداي روزي كه اومد رفت دانشگاه دنبال درس دادنش. خودش نخواس استراحت كنه». خان جان گفت :« منير، برو اون كوزه هاي سير ترشي رو از زير زمين بيار. تو هم باش برو كه نندازه. مرتضي سير ترشي خيلي دوست داره». آقاجان خنديد. گفت :«خان جان يه بار شد به فكر مام باشي؟ مام دل داريم به خدا». دويدم دنبال منير كه سينه به سينه مرتضي شد. گفت :«مي رم برات سير ترشي بيارم كه دوست داري». مرتضي خنديد و دندانهاي رديفش پيدا شدند. منير گفت :«ايشاا... خودم به روز برات سيرترشي درست مي كنم». مرتضي سرخ شد. گفت :«پس كو سير ترشي ام؟». منير خنديد و جيغ كشيد :«خاك عالم،الان مي آرم» و ريسه كنان از پله ها پايين دويد. صداي خان جان تا پايين پله ها هم مي آمد:«دختره ورپريده، اگه تونست جلوي زبون صاب مرده شو بگيره». منير داد زد :«چشم نداري ببيني زن پسرت مي شم. ها؟» و كوزه سيرترشي را به زمين كوبيد.
آقاجان كه بغلش كرد بغضش تركيد. گفت :«خيلي به ما لطف كردي داداش. نمي دونم چه طور جبران كنم».
- حق خودت بود. ارث پدري ات بود.
صدا در گلوش شكست و شانه هاش لرزيد. به زن عمو نگاه كردم كه سر به زير انداخته بود. لادن دستم را كشيد.
- خونه ما بياي ها؟
خم شدم و بغلش كردم. گونهي نرم و سرخش را بوسيدم. گفتم :«به يه شرط». جيغي كشيد كه نزديك بود پرده هاي گوشم پاره بشود.
- چه شرطي؟
-بازم بم شوكولات بدي
زن عمو گفت :«بذارش پايين خسته مي شي».
آقاجان گفت :«خب ريحانه خانوم، ايشاا... به پاي هم پير بشيد». صداش مي لرزيد. حواسم بود كه وقت حرف زدن به زن عمو نگاه نمي كرد. زن عمو چادر را محكمتر به صورتش كشاند. با صداي لرزان گفت :«خدا از بزرگي كمتون نكنه».
- نگران خان جان هم نباشيد. يه چند وقت كه بگذره آبا از آسياب بيفته آروم مي شه. دلش قد گنجيشكه. زود به رحم مي اد.
گفتم :«من مي تونم گاهي بيام پيشتون عمو؟»
لادن پاي مرتضي را بغل كرد.
- آره بياد. تو رو خدا... تو رو خدا...
خنديد و دخترك را بغل كرد. گفت :«به شرطي كه اين دفعه پيغام نياري». سرخ شدم و سرم را پايين انداختم. زن عمو به سرم دست كشيد. گفت :«هر وقت اومدي قدمت سر چشم».
خان جان گريه كرد :«ديدي بالاخره كار خودش رو كرد؟ ديدي چه طوري قاپ پسر معصوم منو دزديد؟ زنيكه هنوز هفت ماه از مرگ شوهرش نگذشته دوباره عروس شد... يا فاطمه زهرا به خودت واگذار مي كنمش. خودت بايد تقاص خون دل خوردن منو پس بگيري. اينهمه سال پسر بزرگ كردم. فرستادمش فرنگ با كمالات بشه. چقدر آرزو داشتم يه عروس خوب خونواده دار...» و با دست محكم به پاش كوبيد. آقاجان غريد :«شب شهادته خان جان نفرين نكنين. يه وقت مي گيره». خان جان زار زد :«شب عزاست. عزا. از سوز دلمه اين حرفا مادر. از تو هم گله دارم. تو چرا جلوشو نگرفتي؟ تو چرا گذاشتي داداشت بدبخت شه...»
آقاجان شربت خاكشير را سر كشيد و چيزي نگفت. از پله ها كه پايين رفت به مادر گفت :«خسته ام. مي رم كارگاه مي خوابم. تو اين شلوغي خوابم نمي بره». گفت :«تو هم باهام بيا». كنارش راه افتادم. قدمهاش كوتاه بود و كم جان. نگاهش كردم. صورتش رنگ پريده بود. گفتم :«حالتون خوبه آقاجان؟». عرق صورتش را با دست پاك كرد. گفت :«نه». گفت :«تو كه شاهد بودي من هرچي از دستم بر مي اومد واسه ريحانه كردم». هاج و واج نگاهش كردم. دوباره گفت :«شاهد بودي كه پسر؟» و دست سنگينش را گذاشت به شانه ام. گفتم :«آره آقاجون. آره». هق هق كرد. گفت :«بي بي تو هم شاهدي...» خجالت كشيدم. خواستم بگويم «گريه نكنين آقاجان». رويم نشد. اشكهايم را پاك كردم و دستم را دور كمر آقاجان حلقه زدم.
سر قبر منير و خان جان نشستیم. مادر گفت:«بش گفتم شب شهادتي نفرين نكن. مي گيره» و گريه كرد.
- هي مي گفت الهي من نباشم ببينم مرتضي اون زنه رو بياره تو اين خونه.
گفتم :«حالا زن عمو مي آد خونه خان جان؟» مادر به آقاجان نگاه كرد كه رنگش پريده بود و سبيلش را مي جويد. گفت :« يعنی نفرين اينقد اثر داره؟ بيچاره جواد». مادر گفت :«حالت باز بد شده آقا؟ قرص قلبتو بدم بذاری تو دهنت؟». آقاجان سر تکان داد. گفت :«چه عيب داره بيان تو همون خونه زندگی کنن؟»
***
نشسته ام روبروي كامپيوتر. صداي پسر و دخترم را از حياط مي شنوم كه با پدربزرگشان بازي مي كنند. پسرك داد مي زند :«باباجاني نمي آي بازي؟». آقا جان خوشش مي آيد بچه ها «باباجاني» صدايش كنند. مرتضي فرياد ميزند: «ولش كنين اين باباجاينتونو زوارش ديگه در رفته». ميخندم و به لادن نگاه ميكنم. فنجان چاي را به دستم مي دهد و دست به شانه ام مي گذارد.
- بالاخره تمامش كردي محمد؟
مي خندم :«شوهرت را دست كم گرفتي لادن خانوم». بر گونه ام بوسه مي زند و مي رود.
آقاجان هن هن كنان كنارم مينشيند. مي گويد :«من به قدر اين مرتضي حال و حوصله بچه ندارم». مي خندم :«اين يكي رو قبول دارم آقاجان». مي خندد و به سرفه مي افتد. خيلي پير شده است. مي گويد :«نوشتي؟» سر تكان ميدهم. بازويم را با دست استخواني اش فشار مي دهد.
- من عاشق ريحان بودم، خيلي قبلتر از اونكه با مادرت ازدواج كنم. اينو ميدونستي؟
دستش را مي گيرم. مي گويم :« مي دونم آقاجون. خيلي وقته كه مي دونم». سر به زير مي اندازد و آه مي كشد :«جواد از من بهتر بود». دستش را فشار مي دهم. چشمهاش خيس اشكند.
-اينا رو كه مي گم بنويس. بنويس نمي خواستم سرنوشت جواد اونطوري بشه. باور كن نمي خواستم. اصلا نمي دونستم ريحان زنشه. قبول دارم وقتي كه فهميدم مي خواستم اخراجش كنم...
می گويم :«گذشته ها گذشته آقاجون».
- از روزی که فهميدم باهاش بداخلاقی کردم. ازش ايراد می گرفتم. اعصابشو داغون کرده بودم.
گريه می کند. پيکر استخوانی اش را در آغوش می گيرم. می گويد:«با مرتضي خوشبخت شد. نه؟» سر تكان می دهم:«آقايی کردی آقاجون». می گويد :«واسه خان جانت خيلی سخت بود. باور نمی کرد بعد از من نوبت مرتضی باشه. واسه همين تو رو فرستاد». مكث می کند. می گويد :«به زبون نمي آرم ولي من خيلي دوست دارم پسر». سر به سينه اش می گذارم و به اشكهام اجازه می دهم كه جاري شوند.
- خيلي وقته كه مي دونم آقاجون. خيلي وقته كه مي دونم...
مادر لاي در می ايستد.
- شما پدر و پسر خسته نمي شيد هي توي گوش هم وز وز مي كنيد؟
|
|
|
